ဆူးငွက္ – သက္ေတာ္ရွည္ မႏၲေလးတကၠသိုလ္

ဧျပီ ၂၉ ၊ ၂၀၁၅
ဆူးငွက္ ေရးသည္။

တကယ္ေတာ့ မႏၲေလးတကၠသိုလ္ဟာ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားရဲ႕ ၀ံသာႏုစိတ္နဲ႔ ဇာတိမာန္သက္သက္က တဆင့္ အေျမာ္အျမင္ႀကီးစြာ ေပၚေပါက္ ခဲ့ ရတဲ့ ျမန္မာေတြ မ်ိဳးေစ့ခ်၊ ပ်ိဳးေထာင္၊ ေပါင္းသင္၊ ရွင္သန္၊ ႀကီးထြား၊ ပြင့္လန္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာအမ်ိဳးသား တကၠသိုလ္ႀကီးျဖစ္ပါတယ္။ အဂၤလိပ္အစိုးရရဲ႕ တကၠသိုလ္ အက္ဥပေဒကို မေက်နပ္လို႔ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားေတြ စတင္ခဲ့တဲ့ သပိတ္တိုက္ပြဲရဲ႕ အသီးအပြင့္လည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအသီးအပြင့္ေၾကာင့္ ၁၉၂၅ ခုႏွစ္မွာ မႏၲေလးၿမိဳ႕မိၿမိဳ႕ဖမ်ား အားထုတ္မႈနဲ႔ မႏၲေလး ဥပစာေကာလိပ္ ဖြင့္လွစ္ခြင့္ရခဲ့တယ္။
–
၁၉၂၀ခုႏွစ္ ပထမေက်ာင္းသားသပိတ္ႀကီး စတင္ေပၚေပါက္လာခဲ့ၿပီးေနာက္ အမ်ဳိးသားေက်ာင္း၊ အမ်ဳိးသားေကာလိပ္နဲ ႔အမ်ဳိးသားပညာေရးေတာင္းဆိုမႈေတြနဲ႔ အတူ အထက္ဗမာျပည္ မႏၲေလးၿမိဳ႕မွာလည္း ဥပစာေကာလိပ္တစ္ခုဖြင့္လွစ္ေပးဖို႔ မႏၲေလးမွာ ရွိၾကတဲ့ ဗဟိုစည္ ဦးဘဦး၊ ေက်ာက္စာ ၀န္ေတာ္စိန္ခိုႏွင့္ ရေသ့ႀကီး ဦးခႏၲီတို႔ ဦးေဆာင္ၿပီး မႏၲေလးၿမိဳ႕လူထုက ေတာင္းဆိုၾကပါတယ္။ အကယ္၍ အဂၤလိပ္အစိုးရက မလိုက္ေလ်ာရင္ မႏၲေလးၿမိဳ႕လူထုအေနနဲ႔ ကိုယ့္အလွဴေငြနဲ႔ကိုယ္၊ ကိုယ့္ၿမိဳ႕မွာ ကိုယ့္ေကာလိပ္ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ ဖြင့္ၾကမယ္လို႔တင္ျပလာၾကတယ္။ ႏိုင္ငံေရး မ်က္ႏွာစာမွာလည္း ဂ်ီစီဘီေအ ဦးခ်စ္လိႈင္က ဦးေဆာင္ၿပီး ေတာင္း ဆိုၾကတယ္။ တစ္ဆက္တည္း ၀ံသာႏုေခါင္းေဆာင္ ဦးဘေဘက ဥပေဒျပဳေကာင္စီမွာ ၁၉၂၀ျပည့္ႏွစ္ တကသိုလ္ အက္ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ဖို႔ ဥပေဒ အၾကမ္းတင္ခဲ့တယ္။ ပထမအဆင့္အေနနဲ႔ ၁၉၂၄ခု ဧၿပီလမွာ အစိုးရက ဥေပဒကို ျပင္ဆင္ဖို႔ အတည္ျပဳေပးခဲ့ရတယ္။ ဒါ့အျပင္ ၁၉၂၄ခု ျပင္ဆင္ခ်က္ ဥပေဒအရ အထက္ဗမာျပည္မွာ ဥပစာေကာလိပ္ကို စတင္ဖြင့္လွစ္ဖို႔ ေကာ္မတီ ဖြဲ႔စည္းႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အထက္ဗမာျပည္အတြက္ ဥပစာေကာလိပ္ကို မႏၲေလးၿမိဳ႕ေတာင္ျပင္ ေဗာဓိကုန္းရပ္ကြက္မွာ ရွိတဲ့ သိပၸံေက်ာင္း၀င္းထဲက တစ္ထပ္အုတ္တိုက္နီကေလးမွာ ၁၉၂၅ ဇူလိုင္ ၄ရက္ေန႔မွာ စတင္ဖြင့္လွစ္ခဲ့ပါ တယ္။
–
အခုမႏၲေလး တကၠသိုလ္၀င္းထဲ အ၀င္စ မုဒ္ဦးအေက်ာ္လမ္း အေရွ႕ဘက္က အုတ္တိုက္နီေလးပါ။ တကၠသိုလ္သက္တမ္းတေလွ်ာက္လုံး အင္ဂ်င္နီယာ႐ုံးအျဖစ္ ဖြင့္လွစ္ခဲ့တဲ့ေနရာေလးပါပဲ။အခုလက္ရွိျမင္ေနရတဲ့မႏၲေလး တကၠသိုလ္ပင္မအေဆာက္အဦးႀကီးကေတာ့ ၁၉၂၁ခုႏွစ္မွာ အုတ္ျမစ္ ခ်ၿပီး ၁၉၂၄ခုႏွစ္မွာ စိုက္ပ်ဳိးေရး သိပၸံ႐ုံး အျဖစ္ ဖြင့္လွစ္ခဲ့တာပါ။

မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ စၿပီး ဖြင့္လွစ္ေတာ့ ေကာလိပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕မွာ ကပၸတိန္ေက်ာ္ညြန္႔က သဘာပတိအိျဖစ္ေဆာင္ရြက္တယ္။ မစၥတာ ထင္၀ီ(M.A)က ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးနဲ႔ အဂၤလိပ္ဘာသာကထိက၊ ဦးဖိုးသာ (M.Sc)က ႐ူပေဗဒနဲ႔ ဓာတုေဗဒကထိက၊ ဦးလွေပၚဦး (M.A) က သခ်ၤာကထိက၊ ဦးဘက်ား(B.A)က ပါဠိ ျမန္မာစာ၊ မစၥတာ အက္စ္ဒါမိုဒါရမ္က သိပၸံပညာနည္းျပတို႕ ျဖစ္ၾကတယ္။ မႏၲေလး ဥပစာေကာလိပ္ စဖြင့္ေတာ့ ေက်ာင္းသူ (၂)ေယာက္အပါအ၀င္း ေက်ာင္းသား (၃၁)ေယာက္ရွိတယ္။ ဖြင့္လို႕တစ္ႏွစ္အၾကာ ၁၉၂၆ခုၾသဂုတ္လေရာက္ေတာ့ ဥပေဒျပဳေကာင္စီမွာ ေရႊေတာင္ၾကားပါတီက မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္က ေက်ာင္းသားနည္းလုိ႔ ပိတ္ပါဆိုၿပီး အဆိုတင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ဘူး။ မႏၲေလးဥပစာ ပိတ္ပင္ေရး အစီအစဥ္ကေတာ့ ေဒသစြဲ၊ ပုဂၢိဳလ္စြဲအေနနဲ႔ ေနာက္မဆုတ္ဘူး။
–
၁၉၃၀ခုႏွစ္ေရာက္ေတာ့ မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ ပိတ္ေရး အစီအစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မႏၲေလးၿမိဳ႕ ၿမိဳ႕မိၿမိဳ႕ဖေတြကလည္း ကန္႔ကြက္ၾကတယ္။ အိမ္ေတာ္ရာ ၁၄ခန္း ဇရပ္မွာလည္း ေက်ာင္းသားေတြက ရဟန္းပ်ဴိသမဂၢ ၊ ေစ်းခ်ဳိေတာ္၊ မႏၲေလးၿမိဳ႕ခံေတြနဲ႔အတူ ကန္႔ကြက္ သပိတ္ေမွာက္ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ပိတ္ေရးကိစၥဟာ ေအာင္ျမင္မသြားခဲ့ပါဘူး။ အဂၤလိပ္ အစိုးရအေနနဲ႔ ကမာၻ႕ႏိုင္ငံေရး ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ အက်ပ္အတည္းက်ေရာက္ေနတာေၾကာင့္လည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔စစ္ႀကီး ျဖစ္ပြားေတာ့ဖြင့္လွစ္ဆဲ မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ကို ဥပစာေကာလိပ္ရဲ႕ေက်ာင္းသား ေဟာင္း တစ္ေယာက္ျဖစ္ခဲ့ၿပီး လက္ရွိ ဥပစာေကာလိပ္ ဓာတုေဗဒ ဆရာျဖစ္သူ ဦးကိုေလး (ေဇယ်ာေမာင္)က ေစာင့္ေရွာက္ရတယ္။ မႏၲေလးလည္း စစ္ေရာက္ေရာ ဥပစာေကာလိပ္လည္း ပိတ္လိုက္ရတယ္။
–
စစ္ႀကီးၿပီးေတာ့ မႏၲေလးဥပစာ ေကာလိပ္ျပန္ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ေရးကို ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္နဲ႔ ဆရာဦးကိုေလး (ေဇယ်ာေမာင္)တို႔ပဲ ျပန္လည္ ဦးေဆာင္ ေဆာင္ရြက္ၾကတယ္။ အဂၤလိပ္အစိုးရအေနနဲ႔ကေတာ့ မသိလိုက္မသိဘာသာပါပဲ။ စစ္ႀကီးအၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္တဲ့ ဖဆပလ အစိုးရဖြဲ႕ေတာ့ ဦးရာဇတ္ ၀န္ႀကီးတာ၀န္အယူ ရန္ကုန္ေရာက္စဥ္ မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ေရးကို ဆရာဦးကိုေလးန႔ဲ ထပ္မံႀကိဳးစားၾကျပန္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၁၉၄၇ ခုေမလ၂၉ရက္ေန႔မွာပဲ ဆရာဦးကိုေလး (ေဇယ်ာေမာင္) ကို ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး အျဖစ္ခန္႔အပ္ၿပီး မႏၲေလး ဥပစာေကာလိပ္ ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္ဖို႔ တာ၀န္ေပးလိုက္ပါတယ္။
–
စစ္ႀကီးေၾကာင့္ ပ်က္စီးသြားတဲ့ ပရိေဘာဂေတြ ၊ ေက်ာင္းေဆာင္ေတြ ျပန္လည္ရရွိဖို႔ အခက္အခဲအမ်ဳိးမ်ဳိးကို ဆရာဦးကိုေလး (ေဇယ်ာေမာင္) ဟာ ႀကိဳးစားေက်ာ္ျဖတ္ၿပီး ၁၉၄၈ခု ဇြန္လေရာက္မွ မႏၲေလးယူနီဗာစီတီေကာလိပ္အျဖစ္ ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ခဲ့တာပါ။ စိုက္ပ်ဳိးေရးသိပၸံ႐ုံးအျဖစ္ အသုံးျပဳဆဲျဖစ္တဲ့ ပင္မအေဆာင္ႀကီးကိုလည္းမႏၲေလးယူနီဗာစီတီေကာလိပ္ပင္မစာသင္ေဆာင္ႀကီးအျဖစ္ ခမ္းနားစြာ ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။မႏၲေလးယူနီဗာစီတီေကာလိပ္ဖြင့္ပြဲကို မႏၲေလးၿမိဳ႕လူထုကလည္း ၀မ္းပန္းတသာပါ၀င္ဆင္ႏႊဲၾကတယ္။ မႏၲေလးယူနီဗာစီတီေကာလိပ္ဖြင္႔လွစ္ႏိုင္ေရးကို အစြမ္းကုန္ႀကိဳးစားခဲ႔တဲ႔ ဆရာၾကီးဦးရာဇတ္ကေတာ႔ ဖြင္႔ပြဲမတိုင္ခင္ ၁၉၄၇ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၉ ရက္ေန႔ကပဲ မသမာသူတို႔ လုပ္ႀကံမွဳေၾကာင္႔ ကြယ္လြန္ခဲ႔ရွာၿပီေပါ႔။
–

ဒီဥပစာေကာလိပ္ကလည္း အတိုက္အခံ အခက္အခဲအမ်ိဳးမ်ိဳးၾကားက ႐ုန္းကန္ၿပီး ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္နဲ႔ ဆရာဦးကိုေလး(ေဇယ်ာေမာင္)တို႔ ေက်းဇူးေၾကာင့္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇြန္လမွာ မႏၲေလးယူနီဗာစီတီေကာလိပ္အျဖစ္ အဆင့္ျမႇင့္တင္ ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ခဲ့ၿပီးတဲ႔ေနာက္ ၿမိဳ႕မိၿမိဳ႕ဖေတြ ဆက္လက္အားထုတ္ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကလို႔လည္း ၁၉၅၈ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၁ ရက္မွာ မႏၲေလးတကၠသိုလ္ အျဖစ္ သီးျခားရပ္တည္ခဲ့တယ္။ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ ပညာေရးစံနစ္ေတြေၾကာင့္ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္မွာ မႏၲေလး၀ိဇၨာႏွင့္ သိပၸံ တကၠသိုလ္အသြင္ေျပာင္းခဲ့ရတယ္။ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္မွာေတာ့ မႏၲေလး တကၠသိုလ္ဆိုတဲ့ မူလအမည္နဲ႔ တည္ရိွခဲ့တာပါ။
–
မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္မွသည္ မႏၲေလးတကၠသိုလ္ဆိုတဲ့ ျဖတ္သန္းမႈ သမိုင္းရွည္ႀကီးအတြင္း ဒီတကၠသိုလ္ႀကီးက ဂုဏ္ေရာင္ေျပာင္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြ၊ ကဗ်ာဆရာ၊ စာေရးဆရာ၊ သတင္းစာ ဆရာႀကီးေတြ၊ အရပ္ဘက္ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ အမႈထမ္းေတြ၊ ဌာနဆိုင္ရာ ပညာရွင္ႀကီးေတြ၊ ပါေမာကၡႀကီးေတြ ေမြးထုတ္ေပးခဲ့႐ံုမက အႏုပညာရွင္ေပါင္းမ်ားစြာ၊ အားကစားသမားေပါင္းမ်ားစြာလည္း ေမြးထုတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။
–
အခု… ေခတ္ေျပာင္း စနစ္ေျပာင္းခ်ိန္ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ႀကီးရဲ႕ ျပန္လည္ေမြးဖြားျခင္း အတိတ္ေကာင္း နိမိတ္ေကာင္းေတြနဲ႔အတူ သမိုင္းအစဥ္အလာႀကီးမားတဲ့ မႏၲေလးတကၠသိုလ္ႀကီးကလည္း ဒီအခ်ိန္အခါေကာင္းမွာ လမ္းေၾကာင္းမွန္ေပၚ ျပန္လည္ႏိုးထ ရွင္သန္ဖို႔ ေကာင္းပါတယ္။
–
မႏၲေလးၿမိဳ႕လူထုက ေရြးေကာက္ တင္ေျမႇာက္လို္က္ၿပီး ျပည္သူ႕အသံ၊ ျပည္သူ႕ဆႏၵ၊ ျပည္သူ႕လိုလားခ်က္ေတြ ကို ေဖာ္ေဆာင္ပါမယ္လို႔ က်မ္းသစၥာက်ိန္ဆိုခဲ့ၾကတဲ့ မႏၲေလးက အသီးသီးေသာ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ႀကီးမ်ား ထံက မႏၲေလးတကၠသိုလ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ တင္ျပေတာင္းဆိုေမးျမန္းတဲ့အသံကို လႊတ္ေတာ္သက္တမ္း ၄ႏွစ္ေက်ာ္ ၅ႏွစ္ အၾကာ လႊတ္ေတာ္သက္တမ္းကုန္ဆံုးလု အခ်ိန္ထိ မၾကားရတာကလည္း မဲဆႏၵရွင္ မႏၲေလးသူ၊ မႏၲေလးသားမ်ားအဖို႔ ကံဆိုးလွခ်ည္ရဲ႕လို႔ ရင္ပတ္စည္တီးရမယ့္ ကိန္းပါပဲ။
–
တကယ္ေတာ့ ၁၉၂၅ ခုႏွစ္မွာ ဖြင္႔လွစ္ခဲ႔တဲ႔ မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ဟာ ဒီႏွစ္ ၂၀၁၅ မွာ အႏွစ္ ၉၀ တင္းတင္းျပည့္ပါၿပီ။ ဒါဟာ မႏၱေလးအတြက္သာမက တစ္မ်ိဳးသားလံုးအတြက္ ေကာင္းေမြပါပဲ။ အလားတူ ၁၉၄၈ခုႏွစ္မွာ အခက္အခဲအမ်ိဳးမ်ိဳးၾကားက မႏၲေလးဥပစာေကာလိပ္ ကေန အဆင္႔ျမွင္႕ဖြင္႔လွစ္ခဲ႔တဲ႔ မႏၱေလးယူနီဗာစီတီေကာလိပ္ကလည္း ဒီႏွစ္မွာ ၆၇ႏွစ္ျပည့္ပါၿပီ။ တစ္ခါ ၁၉၅၈ခုႏွစ္မွာ မႏၱေလးယူနီဗာစီတီေကာလိပ္မွသည္ မႏၲေလးတကၠသိုလ္အျဖစ္ သီးျခားဖြင့္လွစ္ႏိုင္တာလည္း ၅၇ႏွစ္ျပည့္ပါၿပီ။
–
ဘာပဲေျပာေျပာ မႏၲေလး တကၠသိုလ္ရဲ႕ သေႏၶအစ မူလကတြက္ရင္ ဒီ ၂၀၁၅ခုႏွစ္ဟာ ႏွစ္ ၉၀ တင္းတင္းျပည့္တဲ႔ မဂၤလာ အခါသမယ ပါပဲ။ လက္ရွိ မႏၲေလးတကၠသိုလ္ကို ေမာင္းႏွင္ တာ၀န္ယူေနၾကသူေတြရဲ႕အမ်ားစုဟာ လာမယ္႔၁၀ႏွစ္ မႏၲေလးတကၠသိုလ္ရာျပည့္ကို ပဲ႔ကိုင္ခြင္႔ရဖို႔ မေသခ်ာႏိုင္ေပဘူး။

ဆူးငွက္

* စာေရးသူ၏ FB စာမ်က္ႏွာမွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။

မူရင္းလင္ခ္ =>https://www.facebook.com/sue.hnget.3/posts/903248346380376